Následující text není historickou studií. Jedná se o převyprávění pamětníkových životních osudů na základě jeho vzpomínek zaznamenaných v rozhovoru. Vyprávění zpracovali externí spolupracovníci Paměti národa. V některých případech jsou při zpracování medailonu využity materiály zpřístupněné Archivem bezpečnostních složek (ABS), Státními okresními archivy (SOA), Národním archivem (NA), či jinými institucemi. Užíváme je pouze jako doplněk pamětníkova svědectví. Citované strany svazků jsou uloženy v sekci Dodatečné materiály.

Pokud máte k textu připomínky nebo jej chcete doplnit, kontaktujte prosím šéfredaktora Paměti národa. (michal.smid@ustrcr.cz)

Władysław Uchnalewicz (* 1925)

Posadzili do celi śmiertnej już, a w celi nalano wody wyżej kostek

  • Urodził się 25 sierpnia 1925 w Wojdziewiczach koło Wołkowyska

  • W wieku sześciu lat opuścił dom rodzinny i podjął naukę w szkole powszechnej w Piaskach

  • Po wrześniu 1939 z harcerstwa przeszedł w szeregi Związku Walki Zbrojnej, a potem Armii Krajowej

  • Po 1944 roku kontynuował służbę w podziemnych strukturach

  • Został skazany na karę śmierci, zamienioną na 25 lat ciężkich robót

  • Na zesłaniu przebywał do 1957 roku

  • Po powrocie z łagru rozpoczął nowe życie w Wołkowysku

Ur. 25 sierpnia 1925 roku w Wojdziewiczach koło Wołkowyska jako jedno z dwanaściorga dzieci Albiny z d. Horbik i Kamila Jana Uchnalewiczów. Ojciec był z zawodu szewcem, a matka krawcową, prócz tego prowadzili gospodarstwo rolne.

Władysław Uchnalewicz już wieku sześciu lat opuścił dom rodzinny i podjął naukę w szkole powszechnej w Piaskach. Kontynuował naukę w Wołkowysku na poziomie kolejnych klas szkoły powszechnej i gimnazjum. Naukę tę przerwał wybuch II wojny światowej. Jeszcze w gimnazjum Władysław Uchnalewicz zetknął się z polskim harcerstwem. Po wrześniu 1939 roku z harcerstwa przeszedł w szeregi Związku Walki Zbrojnej, a potem Armii Krajowej, gdzie pełnił funkcję łącznika i zwiadowcy (w stopniu kaprala, pseud. „Kret”). Po 1944 roku kontynuował służbę w podziemnych strukturach AK. Wkrótce wzięto go do sowieckiego wojska w celu odbycia zasadniczej służby wojskowej. Tam został oskarżony o próbę ucieczki samolotem wojskowym do Londynu, zaaresztowany, długo i dotkliwie przesłuchiwany w kilku różnych więzieniach, po czym skazany na karę śmierci, zamienioną na 25 lat ciężkich robót w Workucie i na Nowej Ziemi.

Na zesłaniu Władysław Uchnalewicz przebywał do 1957 roku, pracując przy budowie dróg i wydobyciu węgla kamiennego. Wyrok w łagrze został skrócony na fali odwilży po śmierci Stalina; pod koniec odbywanego wyroku Władysław Uchnalewicz mógł nawet kształcić się w technikum. Po powrocie z łagru rozpoczął nowe życie w Wołkowysku – ożenił się, założył rodzinę, rozpoczął pracę w charakterze majstra budowlanego. Do emerytury pracował jako budowlaniec, malarz ścienny i samochodowy.

 

© Všechna práva vycházejí z práv projektu: Oral History Archive - Budapest

  • Příbeh pamětníka v rámci projektu Oral History Archive - Budapest (Maciej Melon)